Thursday, January 25, 2018

हिंदीविषयी असलेले गैरसमज

हिंदीबाबत आपल्याकडे अनेक चुकीच्या गोष्टी पसरलेल्या आणि रूढ झालेल्या आहेत.
पाहिलं म्हणजे आजच्या काळात हिंदी भाषा हि बरेच बदल झालेली खडी बोली हीच आहे.
उत्तरेतली हिंदी हि खडी बोली आणि आपली ती हिंदी असं नाहीये,
खडी बोली हि इंडो आर्य कुळातली एक भाषा आहे जी इंडो आर्य कुळाच्या मध्य शाखेत येते;
मराठी दक्षिण शाखेत, गुजराती, राजस्थानी पश्चिम; गढवाळी, कुमावनी पहाडी शाखेत; तर भोजपुरी , बंगाली, असामी इत्यादी पूर्व गटात येतात,
खडी बोली ह्या मूळ दिल्ली, मेरठ परिसरातील देशी भाषेवर फारशी प्रभाव होऊन उर्दू जन्माला आली. तिच्यात पुढे इतर भाषांचे शब्द येत गेले आणि तिला हिंदुस्तानी म्हणलं जाऊ लागलं (फारशी अक्षरांत लिहिलेली भाषा) ,
पुढे इस १९०० नंतर उत्तरेतील काही लोकांनी आपली मातृभाषा असलेल्या ब्रज, अवधी, भोजपुरी, राजस्थानी सोडून हिंदुस्तानी लाच पुढे आणलं, तिच्यात फारशी शब्दांऐवजी संस्कृत शब्द घालून (खरतर घुसवून) तिला हिंदी असं नाव दिलं, खडी बोलीचं हे रूप कोणत्याही माणसाची मातृभाषा नाही, पण उत्तरेतील धार्मिक तणावाच्या वातावरणामुळे हे रूप मोठ्या प्रमाणवर स्वीकारलं गेलं, खरतर हिंदुस्तानच्या (उत्तर भारताच्या) सगळ्याच भाषा ह्या हिंदी आहेत  पण संस्कृत शब्द घातलेल्या खडी बोली भाषेला हिंदी असंनाव देऊन भाषिक राष्ट्रीयत्व निर्माण करायचा प्रयत्न केला गेला, पण घटनेतील समता, बंधुत्व आणि स्वातंत्र्य ह्या तीन मुलभूत तत्वांच्या अंगीकारामुळे, हिंदी भाषेच्या दादागिरीमुळे आणि स्वाभिमानी अहिंदी नागरिक विशेषतः तमिळ भाषिकांच्या विरोधामुळे हिंदी=भारत हे भाषिक राष्ट्रीयत्व तेवढ्यापुरतं टाळलं गेलं.
पण ह्या अतिरेकाची मुळंअजूनही जिवंत आहेत आणि राष्ट्रभाषा, राजभाषा, संपर्कभाषा इत्यादी गोंडस नावं वापरून भारत = हिंदी हा समाज पसरवण्याचा पुरेपूर प्रयत्न केला जातो.

संदर्भ -
१.
 https://en.wikipedia.org/wiki/Indo-Aryan_languages#Classification
२. https://amrutmanthan.wordpress.com/2010/08/15/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%89%E0%A4%98%E0%A4%A1%E0%A5%87-%E0%A4%AA%E0%A4%A1%E0%A4%B2%E0%A5%87/
 1

Translation- Vrundavani VeNu vaje | वृंदावनी वेणू वाजे - इंग्रजी भाषांतर

वृंदावनी वेणू वाजे वेणू कवणाचा माये ॥धृ॥ 
vrndaavani veNu vaje
veNu kawaNaachaa maay vaaje ho..
The flute (veNu) makes sound (is being played) in the Vrundavana, the venu is like a poem 
~
वेणूनादे गोवर्धन गाजे । पुच्छ पसरूनी मयूर विराजे । मज पाहता भासती यादवराजे ॥१॥ 
veNunaade gowardhana gaaje..
puccha pasaruni mayura viraje
maja paahaata bhaasati yaadava raaje...
this sound of veNu (venunade) fillls the whole Govardhana mountain. spreading it's tail, the peacock is dancing , it seems to me as Yadava Raje (Krishna) is looking at me 
~
तृणचारा चरू विसरली । गाईव्याघ्र एके ठायी झाली । पक्षीकुळे निवांत राहिली । वैरभाव समूळ विसरली ॥२॥
truNa chara charu visaralee
gaayi vyaaghra eka Thaayi zaale (tsaalee)
pakShee kuLe niwanta raahilee
vaira bhaava samuLa visaralee...
forgetting to graze, the cow and tiger come together,birds are relaxed, the feeling of enmity is completely vanished, 
~
यमुनाजळ स्थिरस्थिर वाहे । रविमंडळ चालता स्तब्ध होये । शेष कूर्म वराह चकीत राहे । बाळा स्तन देऊ विसरली माये ॥३॥ 
yamunajaLa sthirasthira vaahe. ravimandaLa chaalata stabdh hoye , shesha kurma varaha chakit raahe, baaLa stana deu visarali maaYe
the water of Yamuna is flowing slowly (almost stopped), the ravimanDala (the planets and stars with sun have stopped too, shesha, kurma varaha are mesmerized, the mother forgot to feed her child... 

ध्वनी मंजूळ मंजूळ उमटती वाकी रुणझुण रुणझुण वाजती । देव विमानी बैसोनि स्तुति गाती भानुदासा पावली प्रेमभक्ति ॥४॥
dhwani manjuLa manjuLa umaTatee
waakee ruNuzuNu ruNuzuNu waazatee
deva vimanee baisonee stuti gaatee
bhaanudaasaa paawalee prem bhakti... 
the sound produced is nothing but sweet, the anklets make sound ruNuzuNu, the gods sitting in vmana are singing praise, Bhanudasa is blessed with love and devotion (premabhakti)
*************
Ajit Kadkade's version is really beautiful too!